* Có ý kiến cho rằng: "Lao động có kỹ năng ngày nay được coi như đơn vị tiền tệ mới trong thị trường lao động toàn cầu". Ông nhận định thế nào về đánh giá trên?
TS Trương Anh Dũng: Kinh nghiệm thành công của nhiều quốc gia phát triển cho thấy, nhân lực có kỹ năng, nhất là những người có tay nghề cao có vai trò đặc biệt quan trọng, góp phần tạo ra năng suất lao động (NSLĐ) vượt trội, thúc đẩy tăng trưởng GDP và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Càng nhiều lao động có kỹ năng thì hiệu quả càng cao, thu hút được nhiều nhà đầu tư; doanh nghiệp dễ giới thiệu và áp dụng các công nghệ tăng NSLĐ và có cách làm mới. Theo nghiên cứu gần đây của IMF, do khoảng cách ngày càng tăng giữa kỹ năng của lực lượng lao động hiện tại và kỹ năng mà các doanh nghiệp cần để thích ứng với thay đổi công nghệ và thị trường, 6% GDP của thế giới tương đương với 5.000 tỷ USD bị mất đi mỗi năm.
Ở chiều ngược lại, 1 nghiên cứu được báo cáo tại Hội nghị Kỹ năng nghề thế giới năm 2019 cho thấy: Phát triển kỹ năng lấy con người là trung tâm có thể thúc đẩy GDP tăng trưởng thêm từ 0,5 - 2%. Vì thế, lao động có kỹ năng ngày nay được coi như đơn vị tiền tệ mới trong thị trường lao động toàn cầu.
TS Trương Anh Dũng, Tổng Cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp tại Kỳ thi Kỹ năng nghề Quốc gia năm 2020.
* Xin ông cho biết những kết quả, thành tựu nổi bật của công tác GDNN năm 2020 và cả giai đoạn 2016 - 2020?
- Dự thảo báo cáo chính trị trong văn kiện ĐH 13 của Đảng nhận định, GDNN giai đoạn 2016 - 2020 có nhiều chuyển biến. Ngay trong năm 2020, mặt dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, song với phương châm hành động "Đoàn kết - kỷ cương - sáng tạo - hiệu quả", vừa đẩy mạnh các hoạt động chuyên môn vừa phòng chống dịch bệnh nên các chỉ tiêu, nhiệm vụ trọng tâm, đột phá về GDNN đều đạt kết quả tiến bộ, góp phần hoàn thành nhiệm vụ 5 năm 2016 - 2020 của ngành LĐ-TB&XH và cả nước. Trong đó, nổi bật là: Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về GDNN được tham mưu và ban hành kịp thời, đồng bộ gồm nội dung liên quan trong 4 luật, bộ luật và 102 văn bản quy phạm pháp luật với nhiều chính sách đổi mới từ tổ chức, quản lý hệ thống cho tới quản trị cơ sở GDNN, qua đó đã tạo khung pháp lý để tổ chức, quản lý và triển khai đào tạo GDNN theo 3 cấp trình độ.
Sau 20 năm kể từ khi tái thành lập Tổng cục Dạy nghề, Quốc hội đã chính thức phân công Bộ LĐ-TB&XH quản lý nhà nước về GDNN, tạo nền tảng vững chắc để phát triển lĩnh vực này gắn với thị trường lao động và an sinh xã hội bền vững. Lần đầu tiên (tháng 5/2020) Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị riêng về phát triển nhân lực có kỹ năng nghề, thể hiện rõ vai trò, vị trí của GDNN không chỉ là vấn đề trang bị kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề nghiệp cho người học, mà còn là lực lượng quan trọng góp phần nâng cao NSLĐ và tăng năng lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới.
Mạng lưới cơ sở GDNN từng bước được sắp xếp tinh gọn theo đúng mục tiêu Nghị quyết số 19-NQ/TW (đã giảm 82 cơ sở GDNN công lập, tăng 108 cơ sở ngoài công lập). Đến nay, hàng chục cơ sở đã có chương trình đào tạo đạt tiêu chuẩn kiểm định uy tín của Mỹ, Anh, Pháp; 25 trường được công nhận đủ điều kiện đào tạo 12 nghề chuyển giao từ Úc; 45 trường được công nhận đủ điều kiện đào tạo 22 nghề chuyển giao từ Đức; hàng trăm trường nghề đang đào tạo các nghề trọng điểm phục vụ các ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.