Hoạt động học tập, trải nghiệm ở môi trường bên ngoài lớp học của học sinh, sinh viên nghề Quản trị lữ hành, hướng dẫn tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội
14/04/2021
Tóm tắt:
Học tập, trải nghiệm bên ngoài môi trường lớp học truyền thống là một trong những phương thức học rất quan trọng đối với công tác đào tạo nghề du lịch và khách sạn nói chung và đào tạo nghề cho học sinh, sinh viên (HSSV) nghề Quản trị Lữ hành, Hướng dẫn du lịch (QTLH, HDDL) nói riêng. Thực tế cho thấy các cơ sở đào tạo du lịch có các cách thức tiếp cận và triển khai khác nhau cho phù hợp theo điều kiện, thời điểm. Do đó, cần hiểu đúng về cách thức học tập, trải nghiệm cho HSSV để từ đó từng bước hình thành mô hình hoạt động học tập, trải nghiệm đem lại hiệu quả nhất chính là mục tiêu của bài viết này. Bài viết này cũng nhằm đến giới thiệu kết quả nghiên cứu chính đề tài nghiên cứu khoa học cấp Trường năm 2021 “Nghiên cứu hoạt động học tập trải nghiệm của sinh viên nghề QTLH, HDDL tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội” để qua đó, đề xuất giải pháp thực hiện đối với các bên liên quan trong thời gian tới.
Từ khóa: Lớp học truyền thống, học tập trải nghiệm, đào tạo nghề, nghề Quản trị lữ hành, hướng dẫn du lịch
I. Vai trò của hoạt động học tập, trải nghiệm bên ngoài môi trường lớp học truyền thống đối với HSSV nghề QTLH, HDDL
Hoạt động học tập, trải nghiệm bên ngoài lớp học truyền thống được hiểu là phương thức học tập qua các hoạt động thực tiễn để người học tích lũy kiến thức, rèn luyện kỹ năng, thái độ như: Tổ chức thực tế, tham quan dã ngoại; tổ chức các câu lạc bộ; giao lưu, tọa đàm; tham gia các cuộc thi; Tham gia các chương trình tập huấn; Tham gia tổ chức sự kiện; Hoạt động chiến dịch; Lao động công ích… Đối với HSSV nghề QTLH,HDDL những hoạt động học tập, trải nghiệm càng đóng vai trò quan trọng hơn trong việc bổ sung kiến thức, rèn luyện kỹ năng và thái độ. Cụ thể trên các phương diện sau:
Thứ nhất, HSSV tham gia các hoạt động học tập và trải nghiệm có cơ hội được tiếp cận đa dạng các hình thức học tập khác nhau, thu nhận những kinh nghiệm trực tiếp từ nhiều góc độ, trải nghiệm và tạo sự hứng khởi cho việc học tập.
Thứ hai, giúp sinh viên có cơ hội thực hành những kỹ năng nghề nghiệp như kỹ năng thuyết trình, làm việc nhóm, kỹ năng nói trước đám đông, kỹ năng quản lý, kỹ năng xử lý tính huống, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp… Sinh viên không chỉ thực hành trong môi trường giả định (phòng thực hành) mà còn được trực tiếp thực hành kỹ năng nghề trong môi trường thực tế. Qua đó HSSV sẽ trưởng thành hơn, biết vận dụng các kỹ năng trong học tập, cuộc sống và công việc tương lai.
Thứ ba, qua các hoạt động trải nghiệm thực tiễn ở môi trường bên ngoài lớp học sinh viên sẽ có điều kiện kiểm chứng, làm giàu và hiểu sâu sắc hơn những kiến thức lý thuyết đã lĩnh hội được. Bên cạnh đó, thông qua những hoạt động trải nghiệm thực tiễn ở môi trường bên ngoài lớp học sẽ giúp người học tiếp thu những kiến thức mới mà ở môi trường lớp học chưa kịp cập nhật.
Thứ tư, thông qua các hoạt động trải nghiệm thực tế ở môi trường bên ngoài lớp học sinh viên có điều kiện hiểu sâu hơn về những thuận lợi, khó khăn và những yêu cầu cụ thể của nghề nghiệp mà mình đang theo học. Điều này sẽ giúp sinh viên xác định được mục tiêu nghề nghiệp và kịp thời lên kế hoạch thực hiện mục tiêu đó. Việc xác định mục tiêu và phương hướng hành động đúng đắn, kịp thời sẽ giúp người học điều chỉnh hoạt động học tập của mình. Thay vì việc học tập một cách thụ động thì sẽ có kế hoạch học tập chủ động hơn. HSSV sẽ biết mình cần phải bổ sung những nội dung kiến thức, rèn luyện những kỹ năng cần thiết nhất để có thể hòa nhập vào công việc thực tế ngay sau khi ra trường. Có thể nói, các hoạt động trải nghiệm thực tế ở môi trường bên ngoài lớp học chính là yếu tố quan trọng trong việc kích thích tính chủ động và sáng tạo trong học tập của sinh viên.
Thứ năm, học tập, trải nghiệm ở môi trường bên ngoài lớp học tạo cơ hội cho HSSV tiếp cận thực tế, rèn luyện cách đối mặt các vấn đề thực tiễn trong đời sống, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn. Thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. Riêng nghề QTLH, HDDL đòi hỏi sinh viên phải luôn cập nhật những kiến thức thực tiễn nên đây là hoạt động sẽ mang lại nhiều trải nghiệm có giá trị.
Thứ sáu, học tập, trải nghiệm ở môi trường bên ngoài lớp học tạo cơ hội cho HSSV có thêm các mối quan hệ bạn bè, thầy cô, những người có kinh nghiệm thực tiễn về công việc và cả cơ hội nghề nghiệp tương lai. Từ đó, các mối quan trên thêm gắn kết, dễ dàng hỗ trợ nhau khi cần.
2.1. Thực trạng hoạt động học tập, trải nghiệm bên ngoài môi trường lớp học truyền thống cho sinh viên nghề QTLH, HDDL
2.1.1 Hoạt động thực tập của sinh viên nghề QTLH, HD
Hiện nay công tác tổ chức TT cho sinh viên chuyên ngành QTLH,HD của Nhà trường được thực hiện bởi Ban chỉ đạo thực tập và Tiểu ban điều hành công việc. Đối với Tiểu ban điều hành bao gồm trưởng/phó phòng công tác HSSV, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên chuyên môn(GVCM), giáo vụ. Quy trình tổ chức được thực hiện có sự phối hợp của các bộ phận và các cá nhân liên quan.
Theo kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu đề tài, sự đánh gía của cơ sở thực tập về kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp với sinh viên QT LH, HD ở mức khá và tốt, đặc biệt sinh viên có thái độ tốt khi tham gia thực tập. Kỹ năng thuyết minh và kỹ năng hoạt náo được các DNLH đánh giá cao hơn so với các kỹ năng còn lại. Một số kỹ năng như ngoại ngữ, điều hành chương trình du lịch, kỹ năng quản lý đoàn khách, thiết lập và duy trì mối quan hệ, làm việc nhóm còn hạn chế. Khi khảo sát về mức độ hài lòng đối với sinh viên thực tập và tốt nghiệp từ Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội 5% DNLH rất hài lòng, 65% DNLH hài lòng và 30% thấy bình thường. Đối với công tác tổ chức quản lý thực tập của nhà trường, DNLH đánh giá năng lực quan hệ với DNLH và sự phù hợp về thời điểm, thời gian đi thực tập của SV chưa cao. Về quá trình quản lý thực tập, 18/20 DNLH đánh giá ở mức độ khá. Bên cạnh những đánh giá trên, một số DNLH còn đánh giá Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội hiện nay có những thế mạnh như là ngôi trường có truyền thống tốt về dạy và học; Nhà trường có những quan hệ rất tốt với ngành du lịch cả nước nói chung, Hà Nội nói riêng; SV được tiếp cận ngành học, tìm hiểu và đúng chuyên môn ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường; Sinh viên được đi thực hành thực tế, khả năng linh hoạt trong công tác vừa học vừa làm ngay khi còn chưa tốt nghiệp; Đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực đến với doanh nghiệp dồi dào; có khả năng chuyên môn nhất định, kỹ năng nghiệp vụ cơ bản đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên còn một số hạn hế như: Chương trình học thực hành trong nhà trường vẫn ít, sinh viên ít có cơ hội tiếp xúc với nhiều chương trình và hình thức du lịch; Nhà trường cần khuyến khích sinh viên tiếp cận và làm quen với môi trường thực tế nhiều hơn bằng nhiều cách khác nhau; Đào tạo chuyên sâu về kỹ năng nghiệp vụ, ngoại ngữ và công nghệ tin học văn phòng.
2.1.2. Các chương trình thực tế tuyến điểm (CTTTTĐ)
Ngoài thời lượng học thực hành tại lớp, trong chương trình môn học của sinh viên nghề QTLH, HD sinh viên còn được tham gia các hoạt động học tập và trải nghiệm tại điểm du lịch. Theo CTĐT năm 2019, nghề QTLH, HD có các chuyến đi thực tế như sau:
Theo kết quả khảo sát 250 sinh viên năm thứ 2 và năm thứ 3 của nghề QTLH, HD về công tác tổ chức CTTTTĐ được đánh giá như sau:
* Đánh giá của HSSV về công tác tổ chức thực tế tuyến điểm
- Công tác tổ chức: Theo kết quả khảo sát, sinh viên nghề QTLH, HD đánh giá sự tham gia của SV vào công tác tổ chức thực hiện các CTTTTĐ là không nhiều. Đối với SV nghề QTLH cần được tham gia vào công tác tổ chức thực hiện các chuyến đi để rèm luyện kỹ năng tổ thức thực hiện CTDL.
- Kết quả đánh giá sự phù hợp về các tuyến điểm SV đi khảo sát trong các CTTTTĐ: Rất phù hợp (6%), phù hợp (90 %), chưa phù hợp (4 %). Bên cạnh đó có 17 ý kiến nhà trường nên tổ chức các chương trình thực tế đi miền Trung với các điểm đến như Huế, Hội An, Đà Nẵng, Hà Giang.
- Kết quả đánh giá độ dài thời gian các CTTTTĐ: số lượng sinh viên QTLH, HD cho rằng số độ dài thời gian các CTTTTĐ nhiều chiếm 1.6%, hợp lý chiếm 79.2%, quá ít chiếm 19,2%.
- Kết quả đánh giá mức độ phù hợp về lịch trình chi tiết CTTTTĐ: Số lượng sinh viên đánh giá chưa phù hợp chiếm 24,4%. Lý do cho rằng lịch trình chưa phù hợp là thời gian chương trình còn ngắn, thường chỉ có từ 1 đến 3 ngày, không có những chuyến đi dài ngày. Lịch trình thiếu phong phú do những điểm đến hấp dẫn sinh viên không được trải nghiệm như các khu VCGT ở công viên Hạ Long hay Cáp treo tại Fanxifang.
- Kết quả đánh giá về chất lượng dịch vụ: Theo kết quả khảo sát trên, dịch vụ vận chuyển được sinh viên đánh giá cao nhất, 75.6% sinh viên đánh giá tốt. Tuy nhiên chất lượng dịch vụ lưu trú và ăn uống tỉ lệ yếu lần lượt là 10% và 3.6%. Tỉ lệ đánh giá tốt về dịch vụ lưu trú và ăn uống rất thấp, lần lượt tương ứng là 4.4% và 7.6%.
- Kết quả đánh gía mức độ nhiệt tình, trách nhiệm, kỹ năng nghề của giáo viên tham gia hướng dẫn SV và hiệu quả học tập trong CTTTTĐ: Đây là nội dung được SV đánh giá tích cực và có mức cao nhất trong số tất cả các nội dung đánh giá được đưa ra trong phiếu khảo sát. Mức độ nhiệt tình, trách nhiệm của giáo viên tham gia hướng dẫn SV là: Rất tốt (93.6%), tốt (42.4%), khá (0.4%); Mức độ kỹ năng nghề của giáo viên tham gia hướng dẫn sinh viên trong chương trình thưc tế tuyến điểm: Rất tốt (44%), tốt (52.8%), khá (3.2%).
Ngoài ra, còn có nhiều ý kiến khác nhau về các CTTTTĐ cho SV hiện nay đối với nhà trường như: Nhà trường cần cho SV đi thực tế, thực hành tuyến điểm nhiều hơn (43 ý kiến); Đưa thêm các CTTTTĐ mới vào giảng dạy (9 ý kiến); Cần cho sinh viên trải nghiệm các DV khác nhau trong chuyến đi (12 ý kiến); Bổ sung và nâng cao CSVCKT hơn (12 ý kiến); Nhà trường nên để sinh viên tự xây dựng lịch trình CTTTTĐ (5 ý kiến); Tăng thời lượng thực hành (Có 15 ý kiến); Cho SV đi thực tế ở nhiều điểm nổi tiếng khác nhau, nhiều vùng miền khác nhau như Miền Trung, Tây Bắc và kéo dài thời gian các chuyến đi (34 ý kiến).
* Đánh giá của giáo viên chuyên môn về công tác tổ chức thực tế tuyến điểm
- Công tác tổ chức: Việc có bộ phận chuyên trách lo các dịch vụ cho các chuyến đi thực tế cho SV sẽ giúp GV giảm tải được khối lượng công việc nhất định, tuy nhiên đối với giáo viên dạy nghề QTLH lại là một đáng tiếc vì không có cơ hội hướng dẫn thực hành cho SV về kỹ năng điều hành CTDL thực tế ứng dụng trong các chuyến đi cho SV.
- Chất lượng dịch vụ:
+ Nhà trường cần tạo điều kiện cho SV được tham gia nhiều hơn vào việc tổ chức và thực hiện các chương trình thực tế tuyến điểm đặc biệt là SV nghề QT LH để rèn luyện kỹ năng điều hành CTDL (có 9 ý kiến); Bổ sung các chương trình dài ngày, cho SV trải nghiệm các tuyến điểm du lịch ở các vùng miền và các cấp độ dịch vụ khác nhau (6 ý kiến)
2.1.3. Các hình thức học tập, trải nghiệm khác
Bên cạnh các hoạt động thực tập và chương trình thực tế tuyến điểm trên, hàng năm sinh viên nghề QT LH, HD cũng được tham gia các hoạt động học tập và trải nghiệm khác như hoạt động giao lưu với DNLH, hướng nghiệp cho SV, chương trình Chào tân sinh viên, các hoạt động tập huấn kỹ năng mềm (tổ chức trò chơi tập thể). Tuy nhiên tần suất tổ chức các hoạt động trên chưa nhiều, các hoạt động rèn luyện kỹ năng mềm phục vụ chuyên môn nghề QTLH, HD thông qua các câu lạc bộ và hội thi chuyên ngành tại Khoa chuyên môn ít được tổ chức.
2.2. Đánh giá thực trạng hoạt động học tập, trải nghiệm ngoài môi trường lớp học của sinh viên nghề Quản trị Lữ hành, hướng dẫn tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội.
* Kết quả đạt được
Thứ nhất, sinh viên nghề QTLH, HD đã đạt một số thành tích nổi bật. Qua quá trình học tập lý thuyết và thực hành tại các lớp học truyền thống đặc biệt là học tập, trải nghiệm bên ngoài lớp học giúp SV nghề QTLH, HD được rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp tốt và trong những năm qua đã đạt một số thành tích nổi bật trong các Hội thi như “Hướng dẫn viên du lịch tại Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch”, Hội thi “Kỹ năng hướng dẫn du lịch cho học sinh, sinh viên của các cơ sở đào tạo du lịch trên toàn quốc”...
Thứ hai, với sự nỗ lực của tập thể GV và Nhà trường, Kỹ năng nghề QTLH, HD của sinh viên tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội được các trường đại học đang có chương trình học liên thông cho sinh viên nghề QTLH, HD đánh giá tương đối cao chất lượng đào tạo nghề QTLH, HD của Trường CĐDL Hà Nội. Ngoài ra các cơ quan QLNN về Du lịch; các cơ sở đào tạo khác cũng ghi nhận và khẳng định chất lượng đào tạo và vị thế hang đầu trong công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch của Nhà trường.
Thứba: Quy mô tuyển sinh nghề QTLH, HD liên tục ổn định và tăng đều qua các năm, đây cũng là một tín hiệu cho thấy sự tin tưởng của người học và đánh giá của xã hội về CLĐT của Nhà trường về nghề QTLH, HD.
* Hạn chế và nguyên nhân
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đạt được và những ghi nhận của xã hội, công tác đào tạo nghề QTLH, HD vẫn còn tồn tại một số những hạn chế nhất định:
Thứ nhất, thời lượng các chuyến đi thực tế tại điểm còn ngắn, hiệu quả học tập trải nghiệm trong các chuyến đi chưa cao: Thời gian cho các chuyến đi học tập, trải nghiệm thực tế cho chuyên ngành QTLH, HD với số lượng còn ít so với các cơ sở đào tạo khác cùng nghề. Với số lượng chuyến đi học tập trải nghiệm ít như vậy rất khó để sinh viên có thể trải nghiệm được nhiều điểm đến đặc biệt là cơ hội rèn luyện thuần thục các kỹ năng nghề. Trong khi đó các trường đào tạo nghề tương đương số lượng chuyến đi ít nhất cho mỗi chuyên ngành cũng là 9,5 ngày (CĐ Thương Mại và Du lịch Hà Nội) và nhiều nhất trong số các trường nghề khảo sát là gần 30 ngày. Một số trường Đại học khác thời lượng các chuyến đi thực tế thường rất cao như ĐH Khoa học xã hội và nhân văn tổng số trên 30 ngày, Đại học Thái Nguyên tổng số ngày là gần 40 ngày trong đó có các chương trình đi Miền Trung, du lịch xuyên Việt và du lịch ra nước ngoài. Do thời gian các chuyến đi ngắn, thường khoảng 1-3 ngày, số lượng các chuyến đi ít (tổng số 3 - 4 chuyến đi) nên SV không có dịp trải nghiệm được các tuyến du lịch dài ngày, trải nghiệm các mức độ DV và loại hình dịch vụ khác nhau. Các DV vận chuyển, khách sạn, nhà hàng... chưa được trải nghiệm đa dạng theo thứ hạng hay loại hình khác nhau. Điều này sẽ khó cho SV trong việc học tập và trải nghiệm thực tiễn một cách toàn diện.
Thứ hai, hiệu quả thực tập của sinh viên chưa cao: Một số sinh viên khi được nhận vào thực tập tại các cơ sở thực tập không được bố trí thực tập tại các vị trí công việc phù hợp với chuyên môn đào tạo, một số khác không nhận được sự chỉ dẫn nhiệt tình từ phía cán bộ và nhân viên của DN trong quá trình thực tập; quá trình SV đi thực tập chưa có sự sát sao trong công tác kiểm tra của giáo viên chuyên môn
Thứ ba, một số hạn chế của người học: Sự định hướng nghề nghiệp của SV chưa tốt, ý thức và tinh thần học tập của một số SV chưa cao, thiếu tự tin, thiếu chủ động trong việc học...
Ngoài ra, một số hạn chế khác như mối quan hệ giữa Khoa chuyên môn và DNLH chưa thường xuyên, chưa chặt chẽ; Cơ sở vật chất phục vụ các hoạt động học tập trải nghiệm bên ngoài lớp học chưa được trang bị đầy đủ, cần có phòng đa năng cho các hoạt động ngoại khóa...
III. Một giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động học tập, trải nghiệm bên ngoài môi trường lớp học truyền thống tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội
Để nâng cao hiệu quả hoạt động học tập, trải nghiệm bên ngoài môi trường lớp học truyền thống, nhà trường cần thực hiện đồng bộ các biện pháp khác nhau:
- Tiếp tục hoàn thiện công tác xây dựng chương trình đào tạo (CTĐT)nghề Quản trị Lữ hành, Hướng dẫn theo hướng chú trọnghoạt động học tập và trải nghiệm môi trường bên ngoài lớp học: Trong CTĐT cần dành nhiều hơn thời lượng cho các môn học thực tế tuyến điểm để sinh viên thực hành các kỹ năng khảo sát và tổ chức thực hiện chương trình du lịch (CTDL) bao gồm: Kỹ năng khảo sát (Khảo sát tài nguyên du lịch trên tuyến và tại điểm du lịch; Khảo sát dịch vụ ăn uống; Khảo sát dịch vụ lưu trú; Khảo sát dịch vụ giải trí, mua sắm); Kỹ năng tổ chức thực hiện CTDL; Kỹ năng tổ chức phục vụ vận chuyển, ăn uống, tham quan, giải trí; Kỹ năng tổ chức đón tiễn khách du lịch; Thực hành kỹ năng thuyết minh; Thực hành kỹ năng hoạt náo; Thực hành kỹ năng quản lý đoàn khách du lịch; Thực hành xử lý tình huống; Thực hành kỹ năng tổ chức sự kiện…
- Đổi mới cách thức tổ chức thực hiện hoạt động học tập và trải nghiệm môi trường bên ngoài lớp học hiệu quả
+ Đối với các chương trình thực tế tuyến điểm: Nhà trường cần tạo điều kiện cho sinh viên QT Lữ hành, Hướng dẫn tham gia tối đa trong việc tổ chức thực hiện các chuyến đi thực hành. Đồng thời đa dạng hóa các mức độ dịch vụ trong chuyến đi giúp sinh viên được trải nghiệm các cấp độ dịch vụ khác nhau là điều cần thiết.
+ Đối với công thác thực tập: Việc lựa chọn thời điểm đi thực tập có vai trò quan trọng góp phần tạo nên hiệu quả thực tập cho sinh viên. Thông thường từ tháng 11 đến tháng 3 hoặc tháng 4 năm sau. Đây là thời gian khách du lịch nội địa đi du lịch không nhiều, chủ yếu là khách quốc tế và du lịch lễ hội đầu năm. Do đó Nhà trường cần bố trí cho sinh viên thực tập kỹ năng cho khách quốc tế vào thời điểm này. Thời gian từ giữa tháng 4 đến tháng 8 là mùa du lịch nội địa nên các kỹ năng thực tế cho khách du lịch nội địa nên được nhà trường ưu tiên vào thời gian này. Bên cạnh đó công tác giám sát, kiểm tra sinh viên trong quá trình thực tập cần được siết chặt hơn. Sau khi sinh viên đến cơ sở thực tập, giáo viên và sinh viên cần có sự liên hệ chặt chẽ để giáo viên nắm bắt được quá trình thực tập của sinh viên bằng các hình thức khác nhau.
+ Đối với các câu lạc bộ (CLB): Mục đích chính của các CLB hoạt động cũng là để bổ sung thêm các kỹ năng mềm phục vụ công tác chuyên môn sau khi ra trường. Do đó, các cơ sở đào tạo du lịch cần xác định những hạn chế của sinh viên của mình để thành lập các CLB giúp sinh viên hoàn thiện kỹ năng nghề, tạo môi trường sinh hoạt lành mạnh cho sinh viên thêm yêu trường, yêu bạn, yêu nghề. Trong quá trình tổ chức các CLB, Khoa chuyên môn có thể định kỳ mời thêm các khách mời là những nhà quản lý, các chuyên gia, những người có kinh nghiệm, cựu sinh viên đã thành công trở về cùng chia sẻ kinh nghiệm với tư cách là diễn giả, huấn luyện viên, giảng viên.... giúp sinh viên có thêm kỹ năng, kinh nghiệm thực tế. Đây cũng là cơ hội để giáo viên chuyên môn có thêm các mối quan hệ trong nghề và kinh nghiệm giảng dạy thực tế.
- Hoàn thiện đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đổi mới trong đào tạo: Nhà trường cần xây dựng đội ngũ giáo viên dạy nghề QTLH, HD có kiến thức chuyên môn vững vàng, kỹ năng nghề thành thạo, kỹ năng sư phạm và những kỹ năng mềm cần thiết khác như dẫn chương trình, hoạt náo; Tạo điều kiện cho CBGV dạy được trải nghiệm các tuyến du lịch khác nhau trong nước và quốc tế giúp giáo viên thêm kiến thức thực tế và kinh nghiệm tuyến điểm; Xây dựng đội ngũ giáo viên thỉnh giảng là các nhà quản lý doanh nghiệp lữ hành, các cán bộ điều hành và hướng dẫn viên du lịch có kinh nghiệm đến từ các doanh nghiệp lữ hành đối tác của cơ sở đào tạo.
- Tăng cường công tác kiểm tra giám sát hoạt động học tập và trải nghiệm
Công tác kiểm tra giám sát các hoạt động giảng dạy nói chung, hoạt động học tập và trải nghiệm bên ngoài môi trường lớp học nói riêng cần được thực hiện với tần suất, nội dung, hình thức phù hợp, hiệu quả. Bên cạnh các đợt khảo sát lấy ý kiến người học theo định kỳ với những môn học, nhà trường cũng cần khảo sát lấy ý kiến sinh viên về các hoạt động học tập và trải nghiệm của sinh viên bên ngoài lớp học. Trong đó trú trọng tới các hoạt động thực tập, các chương trình thực tế tuyến điểm và các hoạt động ngoại khóa khác.
- Hoàn thiện và chuẩn hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác học tập, trải nghiệm ở môi trường bên ngoài lớp học: Các phòng đa năng cần được đầu tư xây dựng phục vụ cho sinh hoạt các CLB; Trang bị hệ thống mic không dây khi ra ngoài thực địa cho giáo viên và sinh viên khi giáo viên hướng dẫn tham quan cho đoàn sinh viên với số lượng đông và đặc biệt đoàn di chuyển trên những địa hình khó tập trung như đi thuyền trên sông nước, hay leo núi...
- Đa dạng hóa các hình thức học tập, trải nghiệm ở môi trường bên ngoài lớp học cho sinh viên: Nhà trường có thể tổ chức các hoạt động học tập và trải nghiệm khác như tăng cường tổ chức các sự kiện tọa đàm, giao lưu giữa người học và DNLH; định kỳ tổ chức các sự kiện như Hội thi hướng dẫn viên du lịch giỏi, Hội thi thiết kế và điều hành tour du lịch giỏi, Hội thi Sinh viên tài năng, Sinh viên khởi nghiệp, Hoa khôi sinh viên Lữ hành - Hướng dẫn; Thành lập trung tâm Dịch vụ Du lịch và Lữ hành thuộc quản lý của nhà trường với vai trò là đơn vị kinh doanh thu lợi nhuận và là môi trường để sinh viên thực tập kỹ năng nghề, giáo viên rèn luyện kỹ năng cho sinh viên cũng như phát triển mối quan hệ với các nhà cung ứng dịch vụ (lưu trú, vận chuyển, ăn uống, giải trí) trên phạm vi toàn quốc.
Bên cạnh những giải pháp trên, nhà trường cũng cần có biện pháp nâng cao ý thức chủ động cho sinh viên trong việc tự học tập, trải nghiệm bên ngoài môi trường lớp học.
Kết Luận
Nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực du lịch là mục tiêu, nhiệm vụ của ngành Du lịch nói chung và của các cơ sở đào tạo về du lịch nói riêng trong đó có Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, việc kết hợp giữa giảng dạy lý thuyết với các hoạt động học tập trải nghiệm thực tế ở bên ngoài lớp học đóng vai trò quan trọng đối với việc nâng cao hiệu quả và chất lượng nguồn nhân lực. Việc tổ chức triển khai hoạt động học tập, trải nghiệm ở môi trường bên ngoài của HSSV nghề QTLH, HD đang từng bước góp phần thực hiện mục tiêu rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và yêu cầu nhà tuyển dụng tại các doanh nghiệp lữ hành.Trên cơ sở vai trò và áp dụng đề xuất và giải pháp phù hợp đã phân tích trong bài để nâng cao hiệu quả hoạt động học tập, trải nghiệm ở môi trường bên ngoài lớp học cho sinh viên là định hướng nhà trường nâng cao chất lượng đào tạo nghề QTLH, HD trước mắt và lâu dài./.
IV. Tài liệu tham khảo
Trần Tài Anh, (2010) “Gắn đào tạo với sử dụng, nhà trường với doanh nghiệp”, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
Nguyễn Tư Lương (2018), Đề tài NCKH cấp Trường “Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề Hướng dẫn du lịch của sinh viên hệ cao đẳng”, Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội.
Nguyễn Tuấn Ngọc (2017), Đề tài NCKH cấp Trường “Hoàn thiện công tác thực tập đối với sinh viên Hệ cao đẳng tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội”, Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, 2017.
Tổng cục Dạy nghề (2015), Báo cáo về tình hình hội nhập ASEAN trong lĩnh vực dạy nghề.
Bài viết: Ths. Nguyễn Thị Phương Loan
Khoa QT Lữ hành - Hướng dẫn, Trường CĐ Du lịch Hà Nội